Giao bóng và trả bóng – 5 bước thực hiện

Bằng cách nắm bắt lấy những khoảnh khắc nhỏ trong ngày để thực hiện tương tác giao bóng và trả bóng, cha mẹ xây dựng nền tảng cho việc học tập suốt đời của con, và cả hành vi, sức khỏe, cũng như kỹ năng đối mặt với những thách thức trong cuộc sống.
Cụm từ “Giao bóng và trả bóng” (serve and return) mô tả mối quan hệ giữa trẻ em và người lớn mang tính phản hồi và chú ý – với nhiều tương tác qua lại. Điều này giúp xây dựng một nền tảng vững chắc trong não bộ của trẻ cho tất cả quá trình học tập và phát triển trong tương lai.
Dưới đây là các gợi ý từ ĐH Harvard cho các cha mẹ với 5 bước để có thể thực hành “Giao bóng và trả bóng” cùng con.
1️⃣ Chú ý đến hành động giao bóng và tham gia cùng con vào những gì con đang quan tâm
Con đang nhìn hoặc chỉ vào thứ gì đó? Con đang phát ra âm thanh hoặc thể hiện biểu cảm trên gương mặt? Con di chuyển cánh tay hay đôi chân bé nhỏ của mình? Đây là cách cha mẹ quan sát để nắm bắt. Mấu chốt ở đây là chú ý xem con tập trung vào điều gì. Cha mẹ không thể dành cả ngày để làm việc này, vì vậy hãy tìm những cơ hội nho nhỏ trong suốt cả ngày – chẳng hạn như khi mặc đồ giúp con hay khi chờ xếp hàng ở cửa hàng.
❓ Khi tập trung sự chú ý vào hành động giao bóng, cha mẹ sẽ hiểu được rất nhiều về khả năng của con, những sở thích và nhu cầu của con là gì. Cha mẹ sẽ khuyến khích để con khám phá và củng cố sự gắn kết giữa cha mẹ và con.
2️⃣ Trả bóng thông qua việc hỗ trợ và khích lệ
Cha mẹ có thể trao cho con sự thoải mái với những cái ôm và lời nói nhẹ nhàng, giúp đỡ con, chơi với con, hoặc công nhận con. Bạn có thể phát ra âm thanh hoặc biểu cảm trên gương mặt — như nói, “Ba/mẹ hiểu rồi!” hoặc mỉm cười và gật đầu để con biết bạn cũng đang nhận thấy điều tương tự. Hoặc bạn có thể nhặt lên một vật mà con đang chỉ vào và mang nó đến gần hơn với con.
❓ Việc cha mẹ hỗ trợ và khích lệ con thể hiện sự trân trọng với sở thích và tính tò mò của con. Thật ra, không bao giờ nhận được phản hồi có thể khiến con bị căng thẳng. Khi bạn phản hồi lại, con biết rằng suy nghĩ và cảm xúc con được lắng nghe và thấu hiểu.
3️⃣ Hãy gọi tên
Khi cha mẹ phản hồi lại bằng cách gọi tên những gì con đang nhìn thấy, đang làm hoặc đang cảm thấy, bạn làm cho những ngôn ngữ quan trọng được kết nối trong não của con, thậm chí trước khi con có thể nói hoặc hiểu được những từ ngữ bạn dùng. Bạn có thể gọi tên cho bất kỳ điều gì — một người, một sự vật, một hành động, một cảm giác hoặc một sự kết hợp. Nếu con chỉ vào chân của con, bạn cũng có thể chỉ vào chúng và nói, “Ừ, đó là đôi chân của con!”
❓ Khi bạn gọi tên những gì con đang tập trung vào, bạn giúp con hiểu về thế giới xung quanh con và biết mong đợi điều gì. Việc gọi tên cũng cung cấp cho con các từ để sử dụng và cho con biết bạn quan tâm đến con.
4️⃣ Thay phiên nhau… và chờ đợi. Tiếp tục duy trì sự tương tác qua lại.
Mỗi khi cha mẹ trả bóng lại, hãy cho con một cơ hội để phản hồi. Các lượt thay phiên có thể diễn ra nhanh chóng (từ con đến bạn và lặp lại) hoặc tiếp tục nhiều lượt nữa. Chờ đợi là rất quan trọng. Con cần thời gian để hình thành phản hồi, đặc biệt là khi con đang học rất nhiều thứ cùng một lúc. Chờ đợi giúp cho các lượt có thể tiếp tục.
❓ Thay phiên nhau giúp con học cách tự chủ và cách hòa hợp với những người khác. Bằng cách chờ đợi, bạn cho con thời gian để phát triển ý tưởng của riêng mình và xây dựng sự tự tin và độc lập. Chờ đợi cũng giúp bạn hiểu được những nhu cầu của con.
5️⃣ Thực hành kết thúc và bắt đầu.
Con báo hiệu khi con làm xong hoặc sẵn sàng chuyển sang một hoạt động mới. Con có thể buông một món đồ chơi, nhặt một cái mới hoặc quay lại xem cái gì đó khác. Hoặc con có thể bỏ đi, bắt đầu trở nên ồn ào hoặc nói, “Xong rồi!” Khi bạn chia sẻ được sự tập trung ở con, bạn sẽ nhận thấy khi nào con đã sẵn sàng để kết thúc hoạt động và bắt đầu một thứ gì đó mới.
❓ Khi bạn có thể tìm thấy những khoảnh khắc để con có thể dẫn dắt, bạn có thể hỗ trợ con khám phá thế giới của mình — và tạo ra được nhiều tương tác giao bóng và trả bóng với con hơn nữa.
💞 Những tương tác giao bóng và trả bóng làm cho những khoảnh khắc hàng ngày trở nên vui vẻ và dần trở thành bản năng thứ hai khi chúng ta liên tục thực hành.
Nguồn: Center on the Developing Child – Harvard University
Ảnh: Sưu tầm