(Bài viết trích từ Tạp Chí Montessori Dõi theo trẻ, Ấn phầm Mừng Xuân 2024. Download đầy đủ Tạp Chí tại đây)
Hiểu để thương – Xây dựng bình yên nội tại trong mỗi người.
“Tất cả các loài động vật và thực vật, động vật cao cấp, động vật thấp kém, côn trùng, v.v., đều có một nhiệm vụ toàn vũ. Tất cả đều là tác nhân, người duy trì và bảo tồn trật tự này trong môi trường.”
– Maria Montessori
Giáo dục toàn vũ đưa đến cho chúng ta một tầm nhìn toàn vũ, trong đó mỗi vật dù là vô sinh hay hữu sinh đều có vai trò và vị trí của mình trong vũ trụ.
Mỗi vật dù lớn dù nhỏ đều tuân theo một quy luật của tự nhiên, đều luôn làm việc không ngừng nghỉ để hoàn thành nhiệm vụ của riêng mình (Cosmic Task). Làm việc để thỏa mãn nhu cầu của bản thể và đồng thời để cống hiến cho cái toàn thể. Như một con ong đi lấy mật là việc nó cần làm để thỏa mãn nhu cầu về dinh dưỡng của bầy đàn, và nó hoàn toàn không có ý niệm rằng việc đó là cực kỳ quan trọng trong việc thụ phấn cho thực vật và đảm bảo sự cân bằng của hệ sinh thái.
Việc có được tầm nhìn toàn vũ về mối quan hệ tương liên, tương hỗ của vạn vật sẽ giúp mỗi cá nhân có sự tỏ tường trong cuộc sống. Một người khi hiểu được thật sự tầm quan trọng của mỗi vật (vô sinh hay hữu sinh) trong cái toàn thể sẽ có thể xây dựng được cho mình một cách nhìn khác biệt, một cách sống khác biệt.
Hiểu sâu thương lớn – hiểu biết là gốc rễ của tình thương yêu. Một khi chúng ta có thể ngưỡng mộ sức mạnh phi thường của một chú kiến nhỏ khi chú có thể nâng và di chuyển một vật nặng gấp 50-70 lần trọng lượng cơ thể mình và hiểu được chú kiến ấy đang đóng góp như thế nào trong việc xây dựng và duy trì sự cân bằng của hệ sinh thái này, liệu chúng ta có nỡ nào dẫm đạp lên chúng?
Một câu chuyện nhỏ tôi quan sát được trong một chuyến quan sát, một đám trẻ nhỏ đã dừng lại trên đường đi và thông báo với mọi người rằng “có một đàn kiến băng qua đường” – chúng muốn bảo vệ đàn kiến ấy, vì chúng hiểu và thương.
Tình yêu thương rộng lớn như vậy chỉ có thể đến từ sự hiểu biết sâu sắc, sự thấu cảm và lòng trắc ẩn của mỗi cá nhân. Điều này không ai có thể dạy cho trẻ bằng lời nói, mà chỉ có thể được tự xây dựng và nuôi dưỡng từ bên trong trẻ, thông qua hiểu biết và trải nghiệm.
Khi nói đến phương pháp tiếp cận của Montessori cho giai đoạn tiểu học chính là nói đến Giáo dục Toàn vũ (Cosmic Education), hỗ trợ sự phát triển của trẻ trong giai đoạn từ 6-12 tuổi. Giáo dục Toàn vũ Montessori không chạy theo mục tiêu tạo ra thành tích hay điểm số, không phân chia này những tiết học hay môn học tách biệt và rời rạc. Giáo dục Toàn vũ tạo cơ hội và môi trường cho trẻ tự hình thành hiểu biết sâu rộng của mình về vũ trụ, vạn vật và cuộc sống theo cách tiếp cận “lấy trẻ làm trung tâm” của Montessori.
Trẻ lớn lên lòng biết ơn vô hạn với tự nhiên và thông qua đó, mỗi cá nhân sẽ nhận lãnh sứ mệnh toàn vũ của mình trong cuộc sống. Và lúc này sự bình yên bên trong của mỗi con người được xây dựng.
Bài viết của Trung tâm Montessori Việt Nam
Hình ảnh: Tiểu học Green Montessori – một thành viên của LIFE – trường Montessori từ 0-18 tuổi thuộc VMC
