Ý nghĩa của giáo dục – quá khứ, hiện tại và tương lai
CHÚC MỪNG NĂM HỌC MỚI!!!!
Ngày 5 tháng 9 hàng năm được chọn là ngày khai giảng năm học mới của giáo dục Việt Nam. Trong không khí rộn rã tưng bừng với tiếng trống trường, với màu áo trắng và khăn quàng đỏ, các bạn học sinh háo hức được gặp gỡ bạn bè.
Chúng tôi xin CHÚC MỪNG NĂM HỌC MỚI thay vì chúc mừng “ngày khai giảng”. Chữ Giảng trong khai giảng hay giảng dạy có còn phù hợp trong bối cảnh xã hội và giáo dục hiện tại và tương lai? Giảng có nghĩa là “trình bày kiến thức cặn kẽ cho người khác”, là truyền tải thông tin từ người giảng dạy sang một người khác, chưa kể đến việc một người chỉ có thể truyền tải những gì họ có và không thể truyền tải những gì họ không có dù người học đang cần. Trong bối cảnh xã hội hở một thời điểm nào đó, điều này thật giá trị khi việc tiếp cận với thông tin kiến thức chưa dễ dàng. Khi đó việc học của người học trông cậy hoàn toàn vào việc truyền tải kiến thức thông tin từ người giảng dạy.
GIÁO DỤC TRUYỀN TẢI THÔNG TIN
Điều này có còn đúng trong xã hội hiện tại khi việc tiếp cận thông tin càng ngày càng quá dễ dàng. Chỉ cần vài cái gõ, vài cái lướt, hay một câu hỏi với trí thông minh nhân tạo, trong vài giây chúng ta đã có thể tiếp cận được thông tin từ nhiều nguồn khác nhau trên toàn thế giới. Một cách rõ ràng chúng ta chắc hẳn đã thấy được sự “lạc hậu” của cách tiếp cận giáo dục cũ trong bối cảnh ngày nay.
Và trong 10, 20 năm, và nhiều chục năm nữa, thế giới sẽ như thế nào chúng ta có biết? Với tốc độ phát triển của khoa học và công nghệ xảy ra ngày càng nhanh chóng, sự hiện diện của trí thông minh nhân tạo ngày càng mạnh mẽ, tất cả những điều này sẽ tác động như thế nào đến đời sống con người? Có lẽ đây là là thời điểm phù hợp và khẩn thiết hơn bao giờ hết mà tất cả chúng ta, những người đang làm công việc giáo dục và cả làm cha mẹ, cần phải thật sự suy ngẫm về vai trò và ý nghĩa của giáo dục đối với sự phát triển của con trẻ nói riêng và xã hội nói chung.
GIÁO DỤC HỖ TRỢ CUỘC SỐNG
Bà Maria Montessori quan điểm rằng: “Như việc mặt trời mọc lên mỗi sáng hừng đông, hay một bông hoa vừa chớm nở. Giáo dục không gọi là hiệu quả trừ khi nó giúp được cho một đứa trẻ khơi mở chính mình cho cuộc sống.”
Bà cũng nói rằng: “Cuộc sống luôn dựa trên lựa chọn, vì thế trẻ em cần học cách đưa ra sự lựa chọn bằng chính bản thân mình. Trẻ cần phải quyết định và chọn lựa cho chính mình trong mọi hoàn cảnh. Trẻ không thể học bằng cách vâng lời hoặc tuân thủ theo người khác.” Khi cuộc sống luôn thay đổi, con người cần biết cách thích nghi và đưa ra những sự lựa chọn đúng đắn và phù hợp. Con người biết lựa chọn khi con người tự do, tự lập và tự chủ.
Dù đã có mặt và được ứng dụng trên toàn cầu hơn 100 năm nhưng những triết lý giáo dục của Montessori vẫn có giá trị vượt không gian và thời gian. Lí do là vì Montessori không bị đóng khung theo một chương trình mặc định sẵn mà được đúc kết từ việc quan sát khoa học về trẻ, về sự phát triển của con người và cuộc sống. Montessori hướng đến việc hỗ trợ sự phát triển tự nhiên và toàn diện của mỗi đứa trẻ-con người dù đứa trẻ đó được sinh ra trong bối cảnh nào và thời gian nào. Trong môi trường Montessori, từ khi trẻ rất nhỏ, trẻ được nuôi dưỡng trong một môi trường giáo dục được đặt trên nền tảng của sự tự do và hướng dẫn phù hợp với nhu cầu phát triển của trẻ. Trẻ em được hỗ trợ theo Montessori trở thành những người lớn tự do, tự lập, tự chủ và sống trọn vẹn theo tiềm năng của riêng mình.
Bạn có biết giáo dục trong những năm đầu đời của những người sáng lập một số giao diện công nghệ quan trọng và sáng tạo nhất hiện nay như Larry Paige và Sergey Brin của Google, Jeff Bezos của Amazon, Jimmy Wales của Wikipedia và Will Wright của SimCity – đền diễn ra trong những trường học Montessori. Trong bài nói chuyện TED của Will Wright (2007), anh ấy đã nói một cách mạnh mẽ về trường Montessori mà anh ấy đã theo học cho đến năm lớp sáu rằng Montessori là “đỉnh cao trong việc học của tôi; kể từ sau thời điểm đó mọi thứ khác đều xuống dốc.”
Montessori là câu chuyện truyền cảm hứng mạnh mẽ về một triết lý giáo dục “LẤY TRẺ-NGƯỜI HỌC LÀM TRUNG TÂM” và phương châm “GIÁO DỤC HỖ TRỢ CUỘC SỐNG” nhằm hỗ trợ sự phát triển tự nhiên toàn diện của một con người. Montessori giúp một đứa trẻ-con người kết nối được một cách mạnh mẽ với bản thân, thế giới và cuộc sống .
“Món quà lớn nhất chúng ta có thể trao cho con trẻ chính là cội rễ của tính trách nhiệm và đôi cánh của sự lập”
– Maria Montessori
Nhân ngày mở đầu của năm học mới, thân chúc cho tất cả các giáo viên và những ai đang làm công việc giáo dục, có thể kết nối được ý nghĩa thật sự của công việc giáo dục. Thân chúc cho tất cả các em học sinh sẽ có thể bắt đầu hành trình học tập của năm học mới với nhiều khám phá thú vị về bản thân và cuộc sống.
